Aktualności

Nie wolno nam zapomnieć…

W lutym 1940 roku deportowano ok. 140 tys. polskich obywateli na Sybir. Łącznie Sowieci przeprowadzili cztery deportacje – drugą z 12/13 kwietnia 1940 r., trzecią z 28/29 czerwca 1940 r., czwartą – w maju 1941 r.

O tamtych tragicznych wydarzeniach przypominają w Białymstoku pomniki: „Bohaterskim Matkom Sybiraczkom”, Znak Pamięci Polskiej Golgoty Wschodu, Grób Nieznanego Sybiraka, przy których można zapalić znicz i przeżyć chwile refleksji. Zapraszamy na niezwykły spacer, śladami deportowanych, na który wybrałyśmy się w lutowy dzień.

Nasz spacer rozpoczęłyśmy przy Muzeum Sybiru w Białymstoku, gdzie znajduje się Pomnik „Bohaterskim Matkom Sybiraczkom”, który został odsłonięty w 2020 roku. Pomnik zaprojektowali Katarzyna i Ryszard Piotrowscy, charakteryzuje się oszczędną formą, powstał dzięki staraniom białostockiego oddziału Związku Sybiraków, jest hołdem oddanym bohaterskim Matkom Sybiraczkom, które w heroiczny sposób walczyły o życie swoich dzieci.

Kolejnym przystankiem był Pomnik - Znak Pamięci Polskiej Golgoty Wschodu, który stanął przy Dworcu Fabrycznym w 2018 roku. Pomnik w formie tablic przypomina, że z dworca Białystok Fabryczny w latach 1940-1941 wywożono z naszego miasta i bliskich okolic wszystkich obywateli polskich skazanych na zesłanie Wymownym znakiem tego miejsca są tory, możemy wyobrazić sobie pociąg, który wiezie deportowanych w nieznane.

Wędrując wzdłuż torów, dochodzimy do Pomnika-Grobu Nieznanego Sybiraka przy Kościele pw. Ducha Świętego, który powstał w 1997 roku. Autorem projektu pomnika jest białostocki artysta plastyk Dymitr Grozdew. Pomnik jest okazały i przejmujący w wyrazie. U stóp wyniosłego krzyża zgrupowano krzyże i położono głaz. Całość opleciona jest łańcuchem, którego ogniwa są przerwane. Przed pomnikiem, na torach, wózek kolejowy symbolizuje katorżniczą pracę i deportacje, a na tablicy z centralnie umieszczonym godłem Związku Sybiraków wyryto napis: W HOŁDZIE SYBIRAKOM, GOLGOTĘ WSCHODU PAMIĘTAJ. Pomnik okala mur, na ścianie którego znajdują się tabliczki z imionami i nazwiskami nieżyjących Sybiraków. Pomnik powstał dzięki ofiarności członków Związku Sybiraków w kraju i z zagranicy oraz sponsorom.

Wysiedlani mieszkańcy Kresów Wschodnich byli zaskakiwani przez Sowietów w nocy lub o świcie, a następnie zmuszani do jak najszybszego spakowania najpotrzebniejszych rzeczy, kierowani na dworzec kolejowy i lokowani w nieocieplanych wagonach. Panujące w nich warunki wpływały na dużą śmiertelność deportowanych w czasie trwającego wiele tygodni transportu. Ci, którzy przeżyli podróż, byli skazani na niewolniczą pracę i walkę o przetrwanie w sowieckich obozach.